Vejetaryen Diyetin Vücuda Faydaları Nelerdir?
Vejetaryen diyetleri vücut için gerekli besinleri sağlar.
İyi dengelenmiş bir vejetaryen diyet sağlıklı olmaktadır. Bununla birlikte, hayvansal gıdalar ve benzeri yiyeceklerin tüketilmemesi durumunda bazı eksiklikleri vardır. Protein ve omega-3 yağ asitlerinin yanı sıra çinko, selenyum, demir ve B12 vitamini gibi mineraller et, tavuk ve balıkta bol miktarda bulunur. Kalsiyum, D vitamini ve B vitaminleri, süt ve yumurta gibi diğer hayvansal ürünlerde bol miktarda bulunur. Bu yiyecekler tüketilmediğinde insan vücudunda eksiklikleri hissedilir. Bu eksiklikler sonucunda inme riski, saç kaybı, kolin riski, halsizlik, anemi ve tiroid hastalığı gibi sorunlara yol açabilmektedir. Meyve, sebze, kepekli tahıllar, protein kaynakları ve güçlendirilmiş gıdaların bir karışımını tüketerek ihtiyacınız olan besin maddelerini elde etmek kolaydır. Takviyeler ve multivitaminler tüketmek eksiklikleri gidermenin başka bir yoludur[1].
Et tüketiminin karşısında olan vejetaryen diyet, bitkisel kaynaklı besinleri içerir. Bitkisel kaynaklı besinler, vejetaryen diyetin ana kaynağıdır. Düzenli yapılan vejetaryen diyeti ile sağlıklı bir bedene sahip olmak mümkündür. Sağlıklı bir şekilde oluşturulan vejetaryen diyet listesinde yer alması gereken besin gruplarını ve besinleri ise sizler için derledik[2].
Vejetaryen bir diyetten en iyi şekilde yararlanmak için bütün meyve ve sebzeler, baklagiller ve kuruyemişler ve kepekli tahıllar gibi bir dizi sağlıklı bitki bazlı gıda seçilmelidir. Aynı zamanda, şekerle tatlandırılmış içecekler, meyve suları ve rafine karbonhidratlar dahil daha az besleyici seçenekler sınırlandırılmalıdır. Nitelikli bir diyetisyen, ihtiyacınız olduğunda size uygun bir vejetaryen planı geliştirmenize yardımcı olabilir[1].
Vejetaryen beslenme kronik hastalık riskini azaltır.
Vejetaryen diyetler, daha düşük kan basıncına, daha iyi kolesterol seviyelerine, daha sağlıklı kiloya ulaşmanıza yardımcı olabilir, diyabet rahatsızlığı yaşama riskini ve bunların tümü de kalp hastalığı ve felç riskini azaltabilir. Beslenme, kalp sağlığının önemli bir bileşenidir. İyi beslenme, sağlıklı bir kiloya sahip olmanın yanı sıra sağlıklı kolesterol ve kan basıncını korunmasında da yardımcı olabilir. Buna ek olarak, bir vejetaryen diyet, vücudunuzun kalbinizin ihtiyaç duyduğu besinleri almasını sağlamada özellikle iyi olabilir (5, 6)[3].
Bir araştırmaya göre, düşük riskli popülasyonlarda vejeteryan beslenmenin genel olarak kanser riskini azalttığını işaret etmektedir. Ek olarak, bazı hayvan ürünlerinin bulunmadığı diyet türlerinin de belirli kanser türleri riskini azalttığını belirtilmektedir. Bunların yanı sıra, taze meyve ve sebzelerle dolu bir diyet sağlıklı bir beslenmenin içinde olduğu için anahtar rol oynayabilir. Sadece vegan ya da vejetaryen olmak da kesinlikle gerekli değildir çünkü yoğun meyve ve sebze alımı olan bitki bazlı bir diyetin de kanser türlerini azaltmada faydaları olabilir (7, 8)[3].
İyi planlanmış bir vegan ya da vejetaryen diyetinin birçok sağlık yararı olabilir. Bunlardan bazıları düşük kan basıncı, kalp hastalığı ve kanser riskinin azalması gibi durumlardır. Öte yandan, diyetinizdeki et ve süt ürünleri eksikliği, yeni veya ilerleyen psikolojik belirtilerde rol oynayabilir. Bunun sebebi, yeterli D, B12 vitaminleri ve Omega 3 besin değerlerinin alınmamasından kaynaklı olabilir. Öte yandan, iyi planlanmış bir vegan ya da vejetaryen diyetin vücut için birçok noktada faydası olduğu gibi mental sağlığın da korunmasında faydaları olabilir (16)[3].
Vejetaryen diyetler genel zihinsel ve fiziksel sağlığı iyileştirebilir.
Vejetaryen beslenmenin faydaları arasında ilk sırada gün içinde kendinizi hafif hissetmek gelebilir. Bitki, tahıl ya da meyve gibi ürünler, vücudunuzu daha az yoracağından gün içinde şişkinlik ya da mide sıkıntısı yaşamazsınız. Sağlıklı ve iyi planlanmış bir vejetaryen diyet, kilo kontrolü ve kalp sağlığı üzerinde de etkili oluyor. Ayrıca vejetaryen beslenme şekli, doğaya, canlıya ve çevreye karşı da son derece saygılı bir çözüm[4].
Kilo vermeye yardımcı olur: Kilo vermek isteyen kişiler vejetaryen bir diyet uygulayabilir. Taze meyve ve sebzeler ve diğer bitki bazlı gıdalar, tok tutan ve aşırı yemeyi engelleyen yüksek su içeriğine ve düşük kalori içeriğine sahiptir. Düşük bir BMI, bitki bazlı bir diyet ve daha düşük bir obezite ve kalp hastalığı veya metabolik sendrom gibi obezite ile ilişkili komplikasyon riski bu diyetlerle ilişkilidir[5].
Vejetaryen beslenme ve sağlık arasındaki ilişki karmaşıktır ve birçok faktörü içerir. İyi planlanmış ve dengeli bir vejetaryen diyeti genellikle birçok sağlık faydası sunabilir, ancak bilinçsizce yapıldığında bazı potansiyel eksiklikler veya yanlış uygulamalar da olabilir. İşte vejetaryen beslenme ile sağlık arasındaki ilişkiyi anlamak için bazı önemli noktalar:[6].
Besin gıda takviyesi ürünleri normal beslenmenin yerine geçmez. Tüm takviye edici gıda ürünlerinde aile hekiminleri tavsiyesi ile kullanım öneririz. Bu yazı tavsiye niteliğinde değil genel bilgilendirme maksatlıdır.
Referanslar
1. Vejetaryen Diyet için Beslenme Önerileri. (n.d.) geri alındı April 3, 2024, itibaren www.roks.com.tr
2. Vejetaryen Diyetin Vücuda Potansiyel Faydaları | Bikalite. (n.d.) geri alındı April 3, 2024, itibaren bikalite.com/blog/vejetaryen-diyetin-vucuda-faydalari
3. Vejetaryen Beslenmenin Yararları. (n.d.) geri alındı April 3, 2024, itibaren heryasta.org
4. Vejetaryen diyeti nedir? Nasıl yapılır?. (n.d.) geri alındı April 3, 2024, itibaren www.diyetkolik.com/vejetaryen-diyeti-nedir-nasil-yapilir
5. Vejetaryen Nedir?. (n.d.) geri alındı April 3, 2024, itibaren www.koruhastanesi.com/vejetaryen-nedir-4092-5